چرخه فحلی  در گربه‌ها به چرخه تولیدمثل آن‌ها گفته می‌شود. گربه‌های ماده  معمولاً به‌محض شروع چرخه فحلی خود (از سن 4 تا 18ماهگی) شروع به تولیدمثل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند دو یا سه بار در سال این دوره را پشت سر بگذارند.

بلوغ گربه‌ها

بیشتر گربه‌های ماده خیلی زود به بلوغ می‌رسند و اولین چرخه فحلی خود را بین 5 تا 9ماهگی و حتی زودتر تجربه می‌کنند. گربه‌های نژاد پرشین جزء دسته‌هایی هستند که دیر  به بلوغ می‌رسند. در ادامه  به بررسی روند تولیدمثل گربه‌ها می‌پردازیم.

مراحل چرخه تولیدمثل در گربه‌ها

به‌طورکلی، چرخه تولیدمثل در گربه‌ها را می‌توان به 5 مرحله تقسیم‌بندی کرد. این مراحل عبارت‌اند از:

 پرواستروس

 برخی از گربه‌های ماده در طول پرواستروس، گربه‌های نر را جذب می‌کنند، اما هنوز تمایلی به جفت‌گیری ندارند. این دوره معمولاً یک یا دو روز طول می‌کشد و گربه‌ها در آن هیج علائمی از خود نشان نمی‌دهند.

استروس (فحلی)

 در این دوره 1هفته‌ای، گربه‌های ماده آماده جفت‌گیری هستند. آن‌ها در طی این مرحله، صداهای بلند تولید می‌کنند، می‌چرخند، بدن خود را به اطراف می‌مالند و انتهای دم‌شان را بالا می‌برند. کاهش اشتها از نشانه‌های دیگر این دوره است. جفت‌گیری گربه‌ها در طول دوره فحلی باعث تخمک‌گذاری آن‌ها می‌شود. آن‌ها معمولاً برای باردار شدن، به حدود 4 تا 6 بار جفت‌گیری در طول دوره فحلی نیاز دارند. برخی از گربه‌ها هنگام چرخه فحلی، با چندین نر جفت‌گیری می‌کنند و بچه‌گربه‌هایی با پدران متفاوت به دنیا می‌آورند.

دی‌استروس

 اگر گربه باردار شود، وارد مرحله دی استروس می‌شود. هورمون غالب در این مدت، پروژسترون است و تخم‌های بارورشده (84 درصد از تخم‌ها) به جنین تبدیل می‌شوند. درواقع جنین‌ها 12 تا 13 روز پس از جفت‌گیری در رحم به ‌وجود می‌آیند.

اینتراستروس

 اگر گربه در حین دوره فحلی جفت‌گیری نکند یا باردار نشود، وارد مرحله اینتراستروس می‌شود. در این دوره سطح هورمون استروژن او کاهش می‌یابد و هیچ علامت خاصی از خود نشان نمی‌دهد. او بعد از حدود 2 روز تا 3 هفته، دوباره وارد دوره فحلی می‌شود.

آنستروس

 آنستروس، دوره خواب گربه ماده است. چرخه گرما در گربه‌ها به‌صورت فصلی و از بهار تا پاییز اتفاق میفتد؛ زیرا نور موجود در روزهای طولانی‌ سال، تولید هورمون‌های تولیدمثل را تحریک می‌کند. هنگامی که روزها کوتاه‌تر هستند (به‌ویژه از اواخر شهریور تا اوایل بهمن)، گربه‌ها برای تولیدمثل تحریک نمی‌شوند. اما گربه‌های خانگی در معرض نورهای مصنوعی طولانی‌مدت هستند. بنابراین ممکن است در تمام طول سال چرخه گرما را پشت سر بگذارند.

مشکلات چرخه فحلی گربه‌ها

گاهی چرخه فحلی در گربه‌ها با مشکلات مختلفی همراه است. در ادامه به بررسی این مشکلات می‌پردازیم:

• وزن گربه: یکی از مسائل مهم در نگهداری گربه‌ها، پرورش خوب آن‌ها است. گاهی گربه‌هایی که دچار کمبود وزن یا اضافه وزن هستند، هنگام بارداری با مشکل مواجه می‌شوند.

• عواملی محیطی: عواملی مانند نور مناسب، درجه حرارت و کنترل بیماری‌های مسری تأثیر قابل توجهی بر چرخه فحلی دارند. کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌ویژه مس و تورین، اغلب منجر به قطع چرخه فحلی می‌شود.

• ازدحام بیش‌ازحد یا پرخاشگری: در برخی موارد ازدحام بیش‌ازحد یا پرخاشگری به گربه‌ها، باعث بروز استرس و اختلال در چرخه‌های فحلی آن‌ها می‌شوند.

• گرمای خاموش: یکی دیگر از مشکلات دوره فحلی در گربه‌ها، قرار گرفتن در وضعیت «گرمای خاموش» است. در این وضعیت، گربه‌ها‌ در دوره فحلی خود هستند، اما در ظاهرِ آن‌ها علائم و رفتارهای مربوط به چرخه فحلی دیده نمی‌شوند. این مشکل بیشتر در گربه‌های باکره، ترسو و گربه‌هایی با ‌اعتماد‌به‌نفسِ پایین اتفاق میفتد. درصورت عدم داشتن علائم ظاهری، گربه‌های نر قادر به تشخیص تمایل گربه‌های ماده به جفت‌گیری نخواهند بود. اما اگر گربه‌های نر دسترسی کامل به گربه‌های ماده داشته باشند، تمایل آن‌ها به جفت‌گیری را حتی در گرمای خاموش نیز تشخیص می‌دهند.

• تخمدان‌های کیستیک و عفونت‌های باکتریایی: وجود تخمدان‌های کیستیک و برخی از عفونت‌های باکتریایی می‌توانند در باردار شدن گربه‌ها مشکل ایجاد کنند. درمان تخمدان کیستیک معمولاً دشوار است. برای درمان این بیماری می‌توان از برخی هورمون‌ها استفاده کرد. اما این کار باید با دقت بسیار و تحت نظر دامپزشک انجام شود.

• عفونت‌های رحمی: در موارد زیادی، عفونت‌های رحمی موجب ناباروری، تعداد کم بچه‌گربه‌ها و حتی مرگ آن‌ها می‌شوند. درمان این عفونت‌ها با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده توسط دامپزشک امکان‌پذیر است. برخلاف سگ‌ها، از روش لقاح مصنوعی نمی‌توان برای گربه‌ها استفاده کرد؛ زیرا تخمک‌گذاری در آن‌ها بعد از جفت‌گیری انجام می‌شود.     

زمان چرخه فحلی گربه‌ها

گربه‌های ماده عقیم‌نشده اولین چرخه فحلی خود را در سن 4ماهگی تجربه می‌کنند اما میانگین سنی این دوره در بیشتر گربه‌ها 5 تا 9ماهگی است. اگر می‌خواهید چرخه فحلی گربه شما متوقف شود، برای عقیم کردن آن با دامپزشک مشورت کنید. زمان مناسب برای این روش، سن 6 تا 12هفتگی آن است.  

متوقف کردن چرخه فحلی گربه‌ها

برای متوقف کردن دوره فحلی بهترین اقدام در قدم اول دریافت مشاوره از دکتر دامپزشک میباشد 

علائم فحل شدن گربه

• وضعیت فحلی

• محبت بیش از حد

• سر و صدا

• رفتار توجه جویانه

• علاقه به بیرون رفتن

اگر صاحب گربه خانگی هستید، باید از تمامی دوره‌های تولیدمثل آن آگاه باشید؛ زیرا او در هر دوره علائم و رفتارهای خاصی از خود نشان می‌دهد.